Việc mạnh dạn chuyển đổi từ các cây trồng truyền thống kém hiệu quả sang trồng cây có múi đang giúp các thành viên HTX bưởi da xanh Tam Điệp thu được lợi nhuận kinh tế cao, giúp ổn định, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống.

 

Bưởi da xanh là loại cây tương đối dễ chăm sóc, ít sâu bệnh.

Từng là Phó Chủ tịch UBND xã Đông Sơn, thành phố Tam Điệp, dù đã đến tuổi nghỉ ngơi nhưng ông Phạm Duy Thế vẫn luôn ấp ủ dự định phát triển kinh tế nông nghiệp vùng đất đồi Đông Sơn.

Sau thời gian dài trồng các loại cây như nhãn, vải, keo, bạch đàn…cho năng suất thấp, giá trị kinh tế không cao, thị trường bấp bênh, lại thêm việc phát hiện các loại cây có múi, điển hình như cây bưởi, ít được chăm sóc nhưng phát triển tốt. Khi ấy, ông Thế bắt đầu đưa vào trồng thử nghiệm các giống cây có múi.

Ông Phạm Duy Thế, Giám đốc HTX bưởi da xanh Tam Điệp cho biết: Đông Sơn là xã thuần nông với những điều kiện tự nhiên khá thuận lợi để phát triển nông nghiệp. Tuy nhiên, các loại cây truyền thống của địa phương do chưa được đầu tư đúng hướng nên hiệu quả mang lại kém. Bưởi da xanh vốn là loại quả được cung cấp từ thị trường miền Nam ra, có giá trị kinh tế cao, chưa trồng phổ biến tại miền Bắc, đặc biệt chưa xuất hiện tại Đông Sơn. Với vai trò là người đi đầu, ông Thế đã đặt giống cây về trồng thử, tìm đến các vùng trồng như Hòa Bình để học hỏi thêm kinh nghiệm. 

Năm 2017, nhờ được khuyến khích, nhiều hộ dân trên địa bàn bắt đầu chuyển đổi mô hình sản xuất sang trồng các loại cây có múi, chủ yếu là bưởi da xanh. Ban đầu, vì quy trình canh tác chưa được hoàn thiện, hàm lượng kỹ thuật chưa cao, nên các hộ trồng bưởi gặp không ít khó khăn.

Tuy nhiên, kết quả thực tế cho thấy cây bưởi da xanh có rất nhiều tiềm năng để phát triển trên địa bàn xã, năng suất và thu nhập bình quân hơn hẳn các loại cây trồng trước đây. 

Chính vì vậy, năm 2019, ông Thế đã mạnh dạn đứng lên tập hợp các hộ sản xuất có nhu cầu cùng nhau trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, khoa học kỹ thuật và hướng tới xây dựng thương hiệu bưởi da xanh Tam Điệp theo hướng sản xuất hàng hóa, xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm. Từ đó, mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao giá bán cho sản phẩm.

Với tôn chỉ đã đặt ra, các thành viên HTX đã chủ động tham gia các khóa tập huấn, nắm chắc kỹ thuật trồng và chăm sóc cây bưởi theo hướng VietGap, không thuốc bảo vệ thực vật, giúp năng suất, chất lượng quả bưởi ngày càng được nâng lên.

Theo quy trình sản xuất sạch, các hộ chỉ sử dụng các phân bón vi sinh, thuốc phun diệt ruồi vàng, rệp, nấm tự chế ngâm từ gừng, tỏi, ớt, thân thiện môi trường. Quá trình sử dụng tuân thủ nguyên tắc đúng loại, đúng liều, đúng cách, đúng thời gian, hạn chế tối đa nguồn gây ô nhiễm đất, nước, không khí.

 

Bưởi sắp đến vụ thu hoạch, cây nào cũng rất sai quả, mỗi cây cho từ 30 - 40 quả, mỗi quả khoảng 1,2 - 1,7kg.

 Ngoài ra, các hộ thành viên HTX còn được hướng dẫn nuôi kiến vàng như một loài thiên địch trong vườn cây, giúp giảm đáng kể lượng sâu bệnh hại, giảm thiểu chi phí sản xuất, gia tăng hiệu quả kinh tế và đặc biệt là bảo vệ môi trường sinh thái.

Theo đánh giá của ông Phạm Duy Thế: chúng tôi đã đem quả bưởi da xanh đến nhiều hội chợ nông nghiệp, chất lượng quả bưởi được đánh giá tốt. So với bưởi da xanh của các tỉnh miềnNam, bưởi da xanh Tam Điệp múi cứng hơn, tép nhỏ hơn nhưng vị ngọt đậm hơn, quả to đẹp, da mịn, mọng nước. Chất lượng sản phẩm đồng đều, song ưu điểm là giá thành rẻ hơn, nguồn gốc rõ ràng nên được người tiêu dùng ưa chuộng. 

Chỉ sau 3 năm hoạt động, những đóng góp của HTX bưởi da xanh Tam Điệp đang giúp giá trị và thương hiệu cây bưởi da xanh trên địa bàn xã Đông Sơn tăng lên đáng kể, dần thay thế sản phẩm bưởi da xanh miền Nam trên địa bàn xã.

Hiện nay diện tích trồng cây có múi trên toàn xã khoảng 37 ha, trồng theo phương pháp hữu cơ, cho chất lượng quả đồng đều. Về giá trị, bình quân mỗi ha bưởi da xanh của HTX Tam Điệp hiện đạt trên 200 triệu đồng/năm, sau khi trừ chi phí. Nhờ được hỗ trợ bao tiêu, các sản phẩm của HTX cũng có giá thành ổn định (dao động từ 20- 25 nghìn đồng/kg, có thời điểm giá bán 35.000 đồng/kg, tránh được tình trạng "được mùa mất giá".

Sản phẩm bưởi da xanh Tam Điệp của HTX cũng đang được xuất bán đi nhiều tỉnh thành lân cận như Hà Nội, Hòa Bình, Nam Định, Thanh Hóa… Những sản phẩm tuyển chọn đã có mặt tại nhiều chuỗi cửa hàng nông sản sạch, siêu thị có uy tín,bao tiêu sản phẩm đến cả các doanh nghiệp.

Ngoài trồng chủ lực cây bưởi da xanh, hiện nay HTX đang bắt đầu trồng thử nghiệm một số giống cây trồng mới như bưởi diễn, bưởi Hùng, na, bước đầu đã cho thu hoạch.

HTX mong muốn tiếp tục thu hút thêm số lượng thành viên trong HTX và mở rộng diện tích trồng cây có múi trên địa bàn nhằm đáp ứng nguồn cầu trên thị trường, nhất là vào những dịp lễ trung thu như hiện nay. 

Ngoài ra, không chỉ dừng ở thu hoạch quả tươi, HTX sẽ xúc tiến hoạt động tận dụng từ những quả bưởi non, bưởi dọn vườn để nấu tinh dầu, làm thực phẩm cung cấp nấu chè, tận dụng tối đa cũng như tăng giá trị kinh tế từ cây bưởi da xanh.

Những giải pháp kể trên nhằm mục đích nâng cao thương hiệu, gia tăng giá trị sản xuất và thu nhập cho các thành viên cùng nông dân liên kết.

Vũ Hùng, tổng hợp