Tư vấn thành lập HTX là một quá trình gồm nhiều giai đoạn, nhiều nội dung: từ gặp gỡ đối tượng để thu thập nắm bắt thông tin của đối tượng cần tư vấn, nhu cầu thành lập; tìm hiểu các thông tin thị trường, môi trường sản xuất, cung ứng dịch vụ cùng loại trên địa bàn; nghiên cứu các quy định pháp luật về ngành nghề kinh doanh (nhất là các ngành nghề thuộc lĩnh vực kinh doanh có điều kiện); quy trình sản xuất kinh doanh, cung ứng dịch vụ…và thủ tục thành lập HTX theo quy định của pháp luật hiện hành. Hoạt động tư vấn thành lập HTX không chỉ ảnh hưởng tới việc thành lập được HTX hay không mà nó còn ảnh hưởng tới cả khả năng vận hành, hiệu quả của hoạt động sản xuất, kinh doanh, cung ứng dịch vụ của HTX khi đơn vị này đi vào hoạt động. Để hoạt động tư vấn có hiệu quả, chất lượng, người tư vấn không chỉ cần nắm vững kiến thức về pháp luật, có kinh nghiệm, kiến thức về quy trình sản xuất, thông tin thị trường… đặc biệt là có phương pháp trong việc thu thập thông tin, xử lý thông tin và kỹ năng tư vấn. 

Trong các giai đoạn của quá trình tư vấn, giai đoạn thu thập thông tin, nghiên cứu đối tượng là giai đoạn đầu tiên nhưng có ý nghĩa quan trọng, mang tính xuyên suốt trong quá trình tư vấn thành lập HTX. Từ những thông tin về đối tượng tư vấn người tư vấn có thể xác định chính xác nội dung tư vấn, phương pháp tư vấn phù hợp với từng đối tượng sẽ tạo ra sự tự tin cho người tư vấn, tạo được niềm tin cho người được tư vấn. 

Để nắm bắt được thông tin về đối tượng, người tư vấn cần trao đổi trước thông qua gọi điện, gặp gỡ chuyện trò nắm bắt thông tin, tìm hiểu thêm thông tin từ các mối quan hệ có liên quan tới những người này trước khi quyết định nội dung, phương pháp tư vấn cho phù hợp. Những thông tin cần nắm bắt rất đa dạng, tuy nhiên thông tin cơ bản cần biết về đối tượng thường bao gồm: Tên, tuổi, giới tính, ngành nghề, lĩnh vực đã từng làm (nhất là những ngành nghề có nhiều kinh nghiệm và muốn phát huy), trường lớp đã học… nhu cầu thành lập HTX hoạt động trong lĩnh vực nào, đã tìm hiểu kỹ về năng lực, nhu cầu của các thành viên HTX dự kiến chưa? Đã tìm hiểu rõ thị trường tiêu thụ, hàng hóa, sử dụng dịch vụ chưa? Đã tiếp cận tìm hiểu quy trình sản xuất, chế biến, cung ứng dịch vụ chưa? Đã chuẩn bị sơ bộ về bộ máy tổ chức, phương án sản xuất kinh doanh chưa?

Trong thực tiễn, các đối tượng có nhu cầu thành lập HTX có yếu tố nhân thân và nhu cầu rất đa dạng. Trên cơ sở phân tích đặc điểm của từng đối tượng cần tư vấn, người tư vấn nghiên cứu, chuẩn bị các nội dung cần tư vấn cho phù hợp với từng đối tượng để việc tư vấn sát với nhu cầu và đạt hiệu quả cao.  Thông thường đối tượng tư vấn gồm các nhóm đối tượng sau:

1. Nhóm có kiến thức, kinh nghiệm quản lý, điều hành và sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực đăng ký sản xuất kinh doanh. 

Với đối tượng này việc tư vấn bên cạnh việc nắm vững các quy định về thủ tục thành lập HTX để tư vấn, người tư vấn cần nghiên cứu sâu về các phương án về nhân sự, phương án sản xuất kinh doanh để có thể tư vấn sâu thêm về việc sắp xếp tổ chức bộ máy, cơ chế vận hành và tính khả thi của phương án sản xuất, kinh doanh của HTX.

2. Nhóm có kiến thức, kinh nghiệm về quản lý, điều hành nhưng lại thiếu kinh nghiệm, kiến thức thực tiễn trong lĩnh vực đăng ký sản xuất kinh doanh: trong quá trình tư vấn chúng ta có thể gặp những người làm việc lâu năm, từng giữ các chức vụ trong tổ chức đảng, đoàn thể, nhà nước hoặc doanh nghiệp nhưng lại đăng ký kinh doanh, sản xuất trong những lĩnh vực họ chưa từng được đào tạo, hoặc chưa từng tham gia hoạt động trong lĩnh vực, ngành nghề đó.

Những người này có nhiều kinh nghiệm, kiến thức trong quản lý, điều hành các tổ chức, có sẵn các mối quan hệ với chính quyền, đoàn thể, các tổ chức kinh tế khác nhưng lại chưa có kinh nghiệm sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực đăng ký. Với những đối tượng này người tư vấn chủ yếu nghiên cứu kỹ về quy trình thành lập để tư vấn, ngoài ra nên đánh giá những về những ảnh hưởng tích cực, tiêu cực mà kinh nghiệm quản lý, điều hành của đối tượng tới quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của HTX sau này, từ đó gợi ý những ngành nghề, lĩnh vực đối tượng dự kiến hoạt động, những nội dung cần tập trung trong phương án sản xuất kinh doanh, những tình huống có thể gặp phải do thiếu kiến thức, kinh nghiệm trong khi xây dựng phương án sản xuất kinh doanh và tổ chức thực hiện phương án. Cần tư vấn thêm cho họ về việc nghiên cứu bổ sung kiến thức về lĩnh vực dự kiến sản xuất kinh doanh, gợi ý cho họ những mô hình tốt, cách làm hay để họ trao đổi, học hỏi kinh nghiệm trong quá trình xây dựng, hoàn thiện phương án sản xuất kinh doanh và vận hành hoạt động của HTX.

3. Đối tượng có kiến thức, kinh nghiệm sản xuất, kinh doanh nhưng chưa có kiến thức kinh nghiệm trong quản lý, điều hành đối với lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh mà HTX dự kiến đăng ký để hoạt động: 

Với những đối tượng này người tư vấn nghiên cứu kỹ về quy trình thành lập để tư vấn, ngoài ra nên tư vấn kỹ hơn về ý nghĩa, phương pháp hoạt động của HTX, kinh nghiệm điều hành, tổ chức hoạt động của HTX để cung cấp những kiến thức ban đầu về đặc điểm, tổ chức, hoạt động của HTX, từ đó hiểu hơn về tổ chức bộ máy, cách thức vận hành, vị trí, vai trò của các thành viên chủ chốt, mối quan hệ giữa các thành viên của HTX. Nội dung tư vấn này không chỉ bổ sung kiến thức, thay đổi nhận thức của đối tượng được tư vấn trong quá trình hình thành bộ máy, xây dựng phương án kinh doanh mà còn là việc chuẩn bị kiến thức cho đối tượng trước khi thành lập, vận hành hoạt động của HTX trong tương lai.

4. Đối với những đối tượng chưa có kinh nghiệm trong quản lý, điều hành các tổ chức và mối quan hệ với chính quyền, đoàn thể rất hạn chế: 

Với những đối tượng này người tư vấn ngoài việc nghiên cứu kỹ về quy trình thành lập để tư vấn, trong quá trình tư vấn nên sử dụng những ngôn từ đơn giản, ngắn gọn để giải thích để đối tượng có thể hiểu và thực hiện đúng các quy trình liên quan đến việc thành lập. Ngoài ra nên đánh giá những về những ảnh hưởng tích cực, tiêu cực (chủ yếu là tiêu cực) do việc thiếu kinh nghiệm quản lý, điều hành, thiếu kiến thức kinh nghiệm trong sản xuất kinh doanh của đối tượng tới quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của HTX sau này, từ đó tư vấn những giải pháp khắc phục như cung cấp những kiến thức về đặc điểm của HTX, tổ chức bộ máy, cách thức vận hành, gợi mở việc nghiên cứu học hỏi kiến thức, kinh nghiệm sản xuất kinh doanh từ những mô hình hoạt động trong lĩnh vực tương tự đã thành công để đối tượng hiểu và có biện pháp khắc phục ngay từ đầu, hạn chế sự lúng túng, bị động cho đối tượng khi xây dựng phương án, sản xuất, kinh doanh cũng như vận hành HTX sau khi được thành lập.

Việc thu thập thông tin từ đối tượng tư vấn không khó và không mất nhiều thời gian. Tuy nhiên việc hiểu rõ đối tượng và nhu cầu tư vấn, xử lý một cách khoa học những thông tin thu thập được từ đó phân loại đối tượng, nhu cầu tư vấn và định hình phương pháp, nội dung tư vấn cho phù hợp sẽ giúp cán bộ tư vấn tự tin trong quá trình làm việc từ đó nâng cao chất lượng hiệu quả của hoạt động tư vấn thành lập HTX.

Tô Quốc Việt- Phó chủ tịch Liên minh HTX tỉnh